Henk, 16-07-2018
Zaterdag, 14-07-2018 heb ik de Groene Wissel nr. 233 Hardegarijp gelopen. Het was zomers weer met mooie luchten en vele cumulus wolken, als plukken katoen op een blauwe zoldering geplakt. Hardegarijp is op een aantal plekken druk doende met het openbreken en herinrichten van straten. De route voert direct al via een bloemrijk gangetje achter de nieuwbouw huizen langs. Bij het hotel ben ik even naar rechts gegaan, want 2 minuten daarvan staat de Hofkerk een eenvoudig zaalkerkje met ingebouwde houten kerktoren uit 1711. Boven de ingang zijn kleurige wapensteentjes gemetseld van kerkvoogden van weleer. Achter de kerk bezoek ik het graf van de schrijver-dominee Willem van der Veen, die een boek heeft geschreven met volksverhalen over de markante en legendarische dominee Zelle. Die trok bomvolle kerken in Friesland. Zelle was ook nog familie van Margaretha Zelle beter bekend als Mata Hari. Vanaf de kerk ben je zo weer op de route en kom je op de Slachtedijk. Deze is vakkundig geblokkeerd door een hoge stapel klinkers tot in de bermen. Na enig voorzichtig klauteren vervolg ik de route en kom bij het oude sluisje en stuwbrug uit. Het oude sluisje had vroeger een veelvoudige functie. Er werden meestal schouwen en pramen geschut, die gras en hooi vervoerden. Beurtschippers kwamen 2 dagen per week langs en verder werd er mest, riet en terpaarde vervoerd. De terpaarde was vruchtbaar en werd gebruikt op de arme zand- en veengronden om deze te verbeteren. Al het graafwerk en vervoer was handwerk, er werd met deze handel veel verdiend. Later kwam hier een gemaal en een bypass vanaf de oude vaarroute. Het verval in de nieuwe schutssluis t.b.v. de vaarrecreatie bedraagt nu 1,5 meter. Na het gezellige fietspaadje onder de bomen kom je langs de theetuin De Hollen. Hier even gepauzeerd, leuke tuin met mooie Hortensias in schril contrast met het gazon dat door de droogte geelachtig-bruin wordt. Na een kwartiertje wordt de route vervolgd en kom je op de Binnendijk langs een mooie boerderij, rijkelijk voorzien van bloeiende bloemen met de naam 'Klaborij'. De eigenaars heten de fam. Klaassens. Mogelijk is de verklaring van de naam Kla(assens) Bo(erderij) Rij(perkerk) Het is een woonboerderij, minicamping en B amp; B. Na enige tijd loop je Rijperkerk binnen. Dit is al een erg oud dorp. De bordjes bij de verschillende huizen verhalen over de vroegere bewoners van het huis en hun beroep. Soms zie je nog elementen van het oude huis , maar er is ook veel verbouwd of nieuw gebouwd. In vroegere tijden was het dorp bijna geheel zelfvoorzienend? 'bakker-kruidenierswaren-kleermaker-wagenmaker-vissers?' winkel voor klompen en petroleum. Het vervoer ging veelal over water en de veensloot op het eind van de dorp was dan ook erg belangrijk. Er staat een bronzen beeld van 'de Leiper', een belangrijk persoon die de Rijperkerkstervaart op diepte en schoon moest houden. Een heel bijzonder verhaal, maar niet onbekend is dat er indertijd 3 bakkers in het dorp waren en dat het criterium waar ze hun brood gingen kopen veelal bepaald werd door de kerkelijke gezindte van de bakker. De route volgt een klein wandelpaadje langs het Rijperkerkstervaart en via de nieuwbouwwijk verlaten we dan Rijperkerk. Na de drukke verkeersweg passeer je 'Toutenburg'. Dit gebouw van 20 woningen, op het terrein van het voormalige buitenhuis uit 1525 valt sinds 1900 onder een Stichting Gasthuis voor bejaarden. Na een lange drukke weg met op het eind nog de fraaie kerk van Tytsjerk loopt de route over een bruggetje een aardig en stil asfalt pad op door de landen heen. In en stuk land verderop werden 'Lakenvelders' gesignaleerd, zowel zwarte als bruine. Dit is een sterk ras koe die een sobere en zuinige levensstijl heeft. Ze zijn gezond, leven lang en hebben geen krachtvoer nodig. Ze krijgen gemakkelijk kalveren en redden zichzelf met de bevalling ervan. Bovendien heeft het een vriendelijk karakter. Even later loopt de route door een nieuwbouwwijk weer terug naar station Hardegarijp. Een afwisselende en leerzame wandeling in een groen coulissen-landschap.