In 2020 publiceerde Anoda Publishing een wandelgids van een meerdaagse wandeling langs de rivier de Berkel. Vanaf Zutphen, waar de Berkel uitmondt in de IJssel, naar de bron bij het Duitse Billerbeck. De ontwerper van deze route van 165 kilometer is Dolf Logemann. Vandaag wandel ik van Billerbeck naar de bronnen van de Berkel en terug naar Billerbeck.
Klokslag zeven uur in de ochtend slaan de klokken van de Sint Ludgerus Dom in Billerbeck. De klokken beperken zich niet tot zeven slagen. Het gaat nog even door. Een goed begin van de dag aan de voet van de Dom. Een uur later is het ontbijt in een benedenzaal. De ontbijtdame ontfermt zich over mij. Koffie? Thee? Oh, das Berkelpad! Ei? Het wordt een klutsei, ‘scrambled egg’ en ik denk aan Leadbelly die een liedje schreef over zo’n ei tijdens zijn bezoek aan Parijs. Terwijl ik mij tegoed doe aan de geneugten van het ontbijt legt de ontbijtdame een grote appel op mijn ontbijttafel. ‘Voor onderweg.’ Ik moet nog wel plek hebben in mijn rugzak voor een grote appel.
De stad is nog rustig. De apotheek is open. In de boekwinkel staat een vrouw achter de balie. Terrassen zijn leeg. Door de Langestraat, langs de Johannikirche en het trattoria Cox Orange waar ik gisteren een salade met zalm at en kruidenthee dronk, over het busstation en dan kom ik bij de Berkel. Vandaag geen wandeling van A naar B, maar één van A via B en C terug naar A. Vandaag ga ik naar het gebied van de oorsprong van de Berkel. In de wandelgids is een korte route en een lange route. Ik mis voor de lange route omdat hierin het belangrijkste deel van de korte route is in opgenomen.
De belangrijkste bron ligt ten zuidoosten van de stad en de tweede bron ligt daar vlakbij. Dan zijn er verder weg nog andere bronnen, één daarvan wordt ook gezien als een bron. Andere beken die in de Berkel uitkomen (in Billerbeck of in Coesfeld) vinden ook in dit gebied hun oorsprong, zij het niet altijd goed zichtbaar.
Voordat ik bij de eerste bron ben kom ik langs een dompelbad, in oude tijden geïnspireerd door Dr. Kneipp, die zeer in de weer was met koud water en kruiden. Wanneer ik langs het dompelbad kom is er niemand die zich onderdompelt. Misschien heb ik meer kans bij het voormalige openluchtzwembad langs de Berkel. Helaas, hier zwemmen alleen eenden. Op de bodem liggen nog tegels.
Dan komt het moment!! Maar wat zie ik? Zie ik water? Nauwelijks. Even verderop ben ik al bij het tweede brongebied. Hier gaat een plankier de struiken in in en over het water. Nummer 2 kan ik aanmelden. Maar wat is er met nummer 1 gebeurd? Waar ging het mis? Wat volgt is een mooie wandeling in het ruime en open gebied ten zuidoosten van Billerbeck. In een bos is het brongebied van de Mülenbach, deze stroom komt bij Coesfeld in de Berkel. Een wankel houten bruggetje brengt mij naar de modderige overzijde. Af en toe zie ik in de modder voetsporen en fietsbandsporen. Het landschap golft onder mijn voeten, ik zie weilanden en snijmaïs. Op de hoek van een asfaltweg en een maïsveld neem ik pauze. Er komt bijna geen auto voorbij. Zonder het te merken op dat moment steek ik even verderop de Honigbach over, die ook uitkomt in de Berkel, maar dan moet er wel water in de beek zijn.
Er is nog een derde brongebied, een eindje van mijn route af. Ik besluit er niet naar toe te gaan. Dan liever door naar een volgend brongebied, namelijk van de Nonnenbach, diep in een bos. Hier is een beging zichtbaar, hoewel er geen water staat. De grond is wel drassig. Zo slinger ik door bossen en over heuvels. Het is droog, wat bewolking, een enkele fietser en bijna geen wandelaars.
Langs het grote Ferienpark Gut Holtmann kan ik beginnen aan het laatste deel van mijn wandeling. In de verte zie ik drie torens: twee van Ludger, één van Johannes. Dan, kort nadat ik een drukke weg ben overgestoken, zie ik het. Een bordje met de tekst ‘Berkelquelle’. Zou ik hier in de herkansing komen? Vanaf deze plek, een tiental meters vanwaar ik eerder stond, is een groot plankier met uitzicht op … de bron van de Berkel. Een donkere plas met zwemmende eenden. Vanaf de monding in Zutphen naar de bron in Billerbeck. Van maandag tot en met zaterdag. Het laatste gedeelte van mijn route is gelijk aan het eerste gedeelte. De stad in, langs de kerk van Johannes, door de uitgestorven winkelstraat, langs Eiscafé Gamba, langs de Dom van Ludgerus, over de Bahnhoffstrasse naar het treinstation waar ik een kaartje koop aan de balie. De reis naar huis kan beginnen.
Een prachtige week ligt achter mij.
Berkelpad (6) – Billerbeck naar bron Berkel naar Billerbeck – 23 kilometer
Voor verdere info over deze route klik hier.
Willems Wonderlijke Wandelingen 