In 2020 publiceerde Anoda Publishing een wandelgids van een meerdaagse wandeling langs de rivier de Berkel. Vanaf Zutphen, waar de Berkel uitmondt in de IJssel, naar de bron bij het Duitse Billerbeck. De ontwerper van deze route van 165 kilometer is Dolf Logemann. Vandaag wandel ik van Vreden naar Gescher.
Voor de deuren van de St. Otgerkerk staan twee paarden. Het is marktdag in Stadlohn. Paarden als herinnering aan de paardenmarkt die hier was. Zo herinneren wij ons wat is vergeten. Dreigt iets of iemand te verdwijnen in het verleden dan bij is een standbeeld of monument de uitgelezen wijze om stil te staan bij onze vergeetachtigheid. De twee bronzen paarden van Johannes Brus maakten deel uit van een expositie in 2019. De beide paarden werden in korte tijd zeer populair, met als gevolg dat de paarden werden aangekocht. Vandaag is er meer belangstelling voor de viskraam van D. Menneken uit Gronau, met zijn haring en kibbeling en belegde broodjes. De beide dames in de kar spreken Nederlands met elkaar.
Naast de kerk rust ik uit van de eerste helft van mijn dagtocht. Vanmorgen ga ik vroeg op pad na een kort ontbijt op mijn kamer. Snel ben ik de stad uit. Na open akkerland kom ik in bosrijk gebied. Dit brengt meteen verkoeling want het is al vroeg warm. Op een parkeerplaats in een bos stappen vier jongelui uit. Zij dragen plastic kratten. Eén van de jonge mannen vraagt mij de weg naar een kloof. Ik zie er blijkbaar lokaal uit dat mij de weg wordt gevraagd. “Keine Ahnung!” laat ik weten. Wanneer ik even later omkijk zie ik hen weer teruglopen van een ingeslagen pad. In het bos kom ik bij een aardkundig monument. Het gaat om een ringwalburcht, een dubbele zelfs. Een dubbele aarden verdedigingswal, mogelijk uit de achtste eeuw. Ik kan verheffenhedenen restanten van de wallen in het landschap zien.
In deze buurt kom ik wat dichter bij de Berkel. Vlakbij een zuiveringsinstallatie kruis ik het beekdal en steek de Berkel over. Langs Berkenmühle kom ik bij Stadlohn. Hier hebben wij als fietsend gezin ooit een overnachting gehad in een hotel. Het was onze eerste fietsvakantie met een buitenlands tintje. Niets hier komt mij bekend voor. De paarden stonden er toen nog niet. We waren op de tocht van die dag al door Vreden gekomen.
Vlak voordat ik Stadtlohn uit wil wandelen en de Berkel wil oversteken zie ik bij een rotonde auto’s vreemd geparkeerd staan. Achter de auto’s gaat een oudere man schuil. Hij zit op de grond, met zijn mondkapje onder zijn kin. Drie mensen buigen zich over hem. Achter de man is een gebouw van een gezondheidsinstelling. Ik schat in dat ik geen hulp kan bieden en loop verder. Wanneer ik de brug over ben hoor ik een sirene.
Langs de weg, buiten de stad en buiten de sportterrein wijst een bord naar een joodse begraafplaats. Ik loop het brede graspad op. Het bord bij het gesloten hek laat mij weten dat het terrein van de begraafplaats in 1911 werd gekocht. Van 1913 – 1937 werden hier joden begraven. Na de Kristallnacht in 1938 werd de begraafplaats verwoest en met de grond gelijk gemaakt en gebruikt als landbouwgrond. Na de oorlog werd het terrein hersteld en werd een monument in het midden van de leegte geplaatst.
Ik volg het pad van akkers en velden en bomen in de kweek. Soms een gedeelte waar auto’s zich niet inhouden, soms over stille zandwegen. “Waar gaat u naartoe? roept een fietsvrouw naar mij. Wanneer ik een antwoord probeer te formuleren draait zij om en wacht langs de kant van de weg op mij. Ze wil weten waar ik mee bezig ben. Ik vertel over het Berkelpad en de start in Zutphen. Zutphen kent zij. Ze vertelt enthousiast over fietsen en wandelen en over twee jonge vrouwen die zij sprak. Deze Françaises waren op weg van Berlijn naar Paris. Dan nog een vrolijk verhaal over het belang van de natuur. Wanneer zij opstapt en wegfietst roept zij nog iets naar mij over dikke mannen en maakt een bijpassend gebaar voor een bolle buik.
Ik kom langs een havezate, Huis Hengelborg. Op papier klinkt het mooier dan in het echt. Hier stond ooit een versterkt huis met gracht. Hier lag de grens tussen de Chamaven en de Bructeren. Dat heb ik mij nooit gerealiseerd. Dichterbij Gescher volg ik een fietsroute en dat is te merken. Niet alleen in Nederland wordt veel gefietst maar hier ook. Vele ouderen, veelal met helm op, komen mij tegemoet. Ik kom aan in het centrum bij de Sint Pankratiuskerk. Aan de voet van deze kerk staat het hotel waar ik een kamer heb geboekt. Tegenover mijn kamerdeur hangt aan de muur van de gang een grote foto van de Berkelpoort in Zutphen.
Berkelpad (4) – Vreden naar Gescher – 28 kilometer
Voor verdere informatie over deze route klik hier en hier.
Willems Wonderlijke Wandelingen 