Het Brabantse dorp Dongen aan het riviertje de Donge oefende door zijn zandduinen, bosrijke omgeving, pittoreske boerderijen en authentiek ogende bevolking al heel vroeg grote aantrekkingskracht uit op talloze schilders. Op het grensgebied van zand en klei lag een dorpje dat voldeed aan hun nostalgische beeld van hoe Nederland vroeger geweest moest zijn. Een echte kunstenaarskolonie is het echter nooit geworden. Alle kunstenaars verbleven enige tijd in de paar herbergen of hotels die Dongen rijk was. Toch waren dat niet de minste kunstenaars, zoals August Allebé, de latere hoogleraar-directeur aan de Amsterdamse Rijksacademie, Jozef Israëls, de nestor van de Haagse School, de Duitse schilder Max Liebermann en de unieke schilderes Suze Robertson. Zelfs de Amerikaanse schilder Eastman Johnson reisde speciaal naar Dongen om 'oude taferelen' vast te leggen. De eerste die Dongen 'ontdekte' was Constant Huijsmans, tekenleraar aan de Militaire Academie in het nabijgelegen Breda, die er gelegerd was tijdens de Belgische Opstand in 1830. De wandeling begint midden in Dongen, dat tegen het einde van de negentiende eeuw in snel tempo moderniseerde. Ambachten verdwenen en het dorp werd een industrieel plaatsje met stinkende fabrieken, vooral leerlooierijen en schoenmakerijen. Villa's van de rijke fabriekseigenaren worden nu afgewisseld door moderne huizen en winkels. Rond de oude protestantste kerk is nog goed te zien hoe het dorp ten tijde van de kunstenaars was. Na een mooie wandeling door de bossen keer je weer terug naar het dorp.
Historisch beeldmateriaal, vooral schilderijen, staan in de wandelgids Naar de natuur. Wandelen in en rond kunstenaarskolonies
